De geschiedenis van Natuurvriendenhuis Morgenrood

De beginjaren 1932-1946

De geschiedenis van Morgenrood begint in 1932, als Hendrik Klein, een sociale en eigenzinnige Rotterdamse ondernemer, in de Oisterwijkse bossen een lapje grond koopt om er voor zijn werknemers een eenvoudig vakantieoord te vestigen.  Ook Joodse vluchtelingen uit Duitsland waren er welkom. 

Om Morgenrood te kunnen exploiteren werden eveneens andere groeperingen aangetrokken (met gunstige tarieven voor werklozen), en Klein vatte het plan op het primitieve vakantiekamp uit te breiden en te moderniseren. Architect Jan Visser maakte bouwtekeningen en diende vergunningaanvagen in voor de bouw van 2 paviljoens en waslokaal

Lokale poltici waren de anarchistische ondernemer echter niet gunstig gezind: Klein overtrad met zijn ‘..absoluut communistisch georienteerd kamp..’ alle gemeentelijke bepalingen betreffende de zedelijke normen. Gemengd zwemmen, lopen op blote voeten, dames in korte broek, en ‘..zitten aan bospaden door 2 personen van beiderlei kunne..’  het was allemaal streng verboden, … maar Klein had er lak aan.

En Klein betaalde de tol: de politie hield hem en zijn gasten nauwlettend in de gaten; studenten van het grootseminarie te Haaren controleerden s’ avonds het aantal vrouwen dat bij hem op bezoek kwam, vergunningaanvragen werden getraineerd, en veldwachters slingerden maandelijks 10 tot 12 vakantiegangers op de bon ( oplopend tot 80!!).

De toenemende moeilijkheden met de overheid en de katholieke geestelijkheid deden de vrijdenker besluiten uit Oisterwijk te vertrekken, en in mei 1938  verkocht Hendrik Klein zijn Morgenrood aan het Instituut voor Arbeids Ontwikkeling (IvAO). Zelf vertrok hij naar de Veluwe waar hij het niet-commercieel vakantieoord ‘De Dageraad’ oprichtte. Zijn hulp aan vluchtelingen en onderduikers werd zwaar bestraft; in 1945 werd hij door de Duitsers gefusilleerd.

De nieuwe eigenaar, het IvAO, besloot tot nieuwbouw van het natuurvriendenhuis,(architectuur Jan Visser), dat plaats bood aan 60 gasten. Die behuizing was echter veel te krap, zo bleek al snel. De vraag was 3x groter dan het aanbod en in 1939 werd besloten tot uitbreiding met 2 paviljoens, totaal 20 kamers ‘waar men in gezinsverband kan logeren..”

Morgenrood was in die tijd overigens geen zelfverzorgingshuis, maar een familiepension: voor de gasten werd gekookt. Piet Schats en zijn vrouw waren de eerste beheerders, Gijs en Annie van Dieren de eerste medewerkers.

Vervolgens, krap een jaar later, brak de tweede wereldoorlog uit. De bezetter confisqueerde het natuurvriendenhuis en de Hitlerjugend gebruikte het als kamp. In 1941 kreeg het IvAO het pand weer ter beschikking als vakantieoord voor arbeiders (samen met de culturele werkgemeenschap naar Duits voorbeeld) en kort daarna ging Morgenrood in 1942 over in handen van de Nationale Jeugdstorm van de NSB. De families Schats en Van Dieren staakten hun werkzaamheden.

Na de Tweede Wereldoorlog kwam Morgenrood weer in bezit van IvAO. Het huis werd in ere hersteld en opnieuw ingericht als familiepension.